Вӑрмар районӗнчи Тикаш ялӗнче пурӑнакан Зоя Павловна Кудрова ҫулсерен юртан кӳлепесем тӑвать. Вӑл — ӗҫ ветеранӗ. Хӑй вӑхӑтӗнче трактористра ӗҫленӗ. Кӑҫал та вӑл хӑйӗн йӑлине пӑрахӑҫламан — килӗ умне юр кӳлепесем туса лартнӑ.

Тикаш ялӗнче хӑйсен килӗ умӗсене илем кӳрекен ытти ҫынсем те пур. Акӑ Александр Петрович Исаев ҫемйипе пӗрле Хӗл Мучи тата Юп Пике туса лартнӑ.

Людмила Александровна Филиппова та килӗ умне илем кӳнӗ. Ӗҫ ветеранӗ Михаил Алексеевич Сафронов та хӑй тӗллӗн Хӗл Мучипе Юр Пикене ӑсталанӑ.

Олег Иванович Иванов, унччен ялти культура ҫуртӗнче ӳнер ертӳҫинче вӑй хунӑскер, Мускавран вахта мелӗпе ӗҫлесе таврӑнсан ҫулсерен урамра чӑрӑш лартма тӑрӑшать. Унта ҫемйи, ял халӑхӗ савӑнать.

Николай Николаевичпа Галина Александровна Тимушкинсем те ачисемпе пӗрле юр кӳлепесем ӑсталанӑ.

Сӑнсем (40)

Эстрада ҫӑлтӑрӗсем Курнавӑшра

Елчӗк районӗнчи Курнавӑш ял тӑрӑхӗнче ҫак кунсенче чылай мероприятии пулса иртрӗ.

Ҫӗнӗ Пӑва ялӗнче кӑрлачӑн 3-мӗшӗнче эстрада ушкӑнӗ хӑнара пулса ял халӑхне хӑйӗн концерчӗпе савӑнтарчӗ. Ушкӑнра юрӑҫсем Сергей Павлов, Алина Выйгетова, Аня Ефремова тата Николай Ключников юрланӑ юрӑсене халӑх хапӑлласа йышӑнчӗ. Аня Ефремовӑн ашшӗ-амӑшӗ ҫак ялтанах — ялти халӑх юрӑҫсене чунтанах тав турӗ. Вырӑнти культура ҫурчӗн ертӳҫи Альбина Емельянова хӑнана килнӗ артистсене пухӑннисен ячӗпе саламласа вӗсене пултарулӑхра малашне те ӑнӑҫусемпе телей сунчӗ.

Кӑрлачӑн 4-мӗшӗнче ҫак ушкӑн Курнавӑшри ял ӗҫченӗсене хӑйсен илемлӗ юррисемпе чуна тивтермелли концерт кӑтартрӗҫ. Ялхалӑхӗ артистсене чылайччен алӑ ҫупса тав турӗ, ку тӑрӑхри халӑха малашне те концертсемпе савӑнтарма чӗнсе каларӗ.

Курнавӑшри Культура ҫуртӗнче ҫулленех кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче «Сурхури» уявне ирттереҫҫӗ. Кӑҫал та Ольга Шмелева ҫамрӑксем валли те, аслисем валли те интереслӗ программа хатӗрленӗ. Тӗрлӗ конкурссемпе вӑйӑсене сурхури йӑли-йӗркипе ҫыхӑнтарнӑ.

Малалла...

Муркашсем районӑн социаллӑ пурнӑҫӗпе экономика аталанӑвне тишкернӗ. Социаллӑ проектсене ҫулталӑкӗпех пурнӑҫа кӗртнӗ. Ишӗлекен ҫуртра пурӑннӑ Мӑн Сӗнтӗрти 40 ҫемьене ҫӗнӗ хваттер уҫҫине тыттарни те ҫавӑнтах кӗрет. Килес ҫул тата 25 ҫемье ҫапла майпа ҫӗнӗ пӳрт ӗҫки ирттерӗ. Федерацин тӗллевлӗ программине кӗрсе ҫурт-йӗр ыйтӑвне лайӑхлатнӑ 30 ҫамрӑк ҫемьене те ӑмсанасси кӑна юлать.

Пӑшӑрхантараканни те пур-мӗн-ха Муркашра. Ял хуҫалӑх отрасльне илсен мӑйракаллӑ шултра выльӑх шучӗ чакса пыни шухӑшлаттарать. Ун пекки уйрӑм ҫын хуҫалӑхӗсенче питех сисӗнет-мӗн. Хӑй вӑхӑтӗнче ячӗ янӑраса тӑнӑ, ҫӗрулми туса илессипе палӑрнӑ «Ударник» предприяти тӑрӑмӗ савӑнтармасть иккен. Вӑл халӗ панкрута тухасси патне ҫитнӗ. Вӑл хуҫалӑха укҫа хывакан пуян кирлӗ.

Туризма вара муркашсем ҫине тӑрсах аталантарасшӑн. «Престиж» тата «Волжский эсклюзив» комплекссем федераци программине лекнӗ. Малтан асӑннине тума, сӑмахран, ҫур миллиард тенкӗ ытла уйӑрмалла.

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Сӗнтӗрпуҫ ялӗнче Хӗл Мучипе хусканусем тунӑ. Ҫӗнӗ ҫул ҫеммипе ачасемпе аслисем ҫӗнӗ ташӑ вӗреннӗ.

Ҫӗнӗ ҫулӑн тӗп сӑнарӗпе хусканӑва тӑнисен хушшинче вырӑнти тулли мар вӑтам шкулта вӗренекенсемпе вӗрентекенсем тата «Ҫӑмха» ясли-пахчана ҫӳрекенсем уйрӑмах хастар пулнӑ. Октябрьски райпо магазинӗнче вара унти сутуҫӑпа тавар туянакансем елка йӗри-тавра ҫаврӑннӑ.

Хӗл Мучипе хусканӑва тухнисене хайхи тата тепӗр хутчен тӗл пулассине пӗлтернӗ. Ун чух шур сухал ялти культура центрне ҫитме шантарнӑ. Раштавӑн 31-мӗшӗнче, каҫхи ҫичӗ сехетре. Шӑпӑрлансем хӑйсем тӗллӗн ҫитеймӗҫ те, анчах ашшӗ-амӑшӗ вӗсене тепӗр хут савӑнӑҫ кӳрессе Хӗл Мучи тем пекех шанать.

Сӑнсем (12)

Ялсенчи клубсем — культура вучахӗсем. Унта ҫынсем канма, юрӑ-ташӑпа киленме, юрлама ҫӳреҫҫӗ. Унта вӗсем пултарулӑхне те аталантараҫҫӗ. Анчах ял ҫыннисене, хуларисемпе танлаштарсан, йывӑртарах.

Ялти клубсенче хулари пек мар: услови сахалрах, кӗвӗ инструменчӗсем те нумай мар. Елчӗк районӗнчи Лаш Таяпара «Тайпи» фольклор ансамблӗ ӗҫлет. Купӑсҫӑ ҫеҫ профессионал. Ыттисем вара чунӗ ыйтнипе ҫеҫ ансамбле ҫӳреҫҫӗ.

Ансамбльти ҫынсем чӑвашсен йӑли-йӗркине, культурине хисеплеҫҫӗ. Вырӑнти артистсен халӗ чӑн-чӑн савӑнӑҫ. Вӗсене купӑс, параппан, рубель, шӑтӑрмак пур. Вӗсене пурне те ял ҫынни парнеленӗ. Вӑл — Владимир Аркадьевич Меметов.

Ансамбле ҫӳрекенсем куншӑн питӗ савӑннӑ. Ара, кун пек инструментсемпе репертуара та ҫӗнетме пулать-ҫке-ха.

Чӑваш Енре Культура ҫулталӑкӗ вӗҫленсе пырать. Ҫавна май республикӑри районсенче концертсем йӗркелеҫҫӗ. Владимир Путин Раҫҫейре Культура ҫулталӑкне обществӑна культура ыйтӑвӗсемпе кӑсӑклантарас, культурӑпа истори еткерне сыхласа хӑварас тӗллевпе йышӑннӑ.

Раштав уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Апаш ялӗнчи клуб музейӗнче Культура ҫулталӑкӗн пӗтӗмлетӳллӗ концерчӗ иртнӗ.

Ҫак кун Апаш клубне ку тӑрӑхри пур пултарулӑх ушкӑнӗсем пухӑннӑ: «Ивушка» хор ушкӑнӗ, «Импульс» ташӑ ушкӑнӗ, «Шурӑ акӑш» хор ушкӑнӗ, «Ӳнер сӑмахӗ» клуба ҫӳрекенсем тата Апашри халӑх театрӗ.

Концерт халӑха килӗшнӗ. Ку кашни юрӑ хыҫҫӑн тӑвӑллӑн алӑ ҫупнинчен те паллӑ пулнӑ.

Пултарулӑх ушкӑнӗсем тӗрлӗ ялсене тухса ҫӳресе халӑха савӑнтарасси йӑлана кӗнӗ. Раштав уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Красноармейски районӗнчи Кушкӑ ялӗн культура ҫуртне Мӑн Шетмӗ ял тӑрӑхӗнчи «Шурӑмпуҫ» пултарулӑх ушкӑнӗ ҫитнӗ.

Концерт халӑх пултарулӑхӗн уйӑхлӑхӗпе килӗшӳллӗн иртнӗ. Ҫапла майпа ку тӑрӑхрисем Культура ҫулталӑкне пӗтӗмлетсе ӑна хупнӑ.

«Шурӑмпуҫ» пултарулӑх ушкӑнӗн ӳнер ертӳҫи — Луиза Митрофанова, аккомпаниаторӗ — Илья Степанов.

Концертра сцена ҫинче юрӑсем, такмаксем, шӳтсем янӑранӑ, ташланӑ. Куракансем вӗсен пултарулӑхӗпе киленсе мӗн концерт вӗҫленичченех хыттӑн алӑ ҫупнӑ.

Сӑнсем (9)

Муркаш районӗнчи Шетмӗпуҫри информаципе культура центрӗ юсатса ҫӗнетнӗ хыҫҫӑн уҫӑлнӑ. «Ку вӑл ял ҫыннисемшӗн чи юратнӑ вырӑн пулса тӑрасса шанатӑп», — тенӗ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Ростислав Тимофеев.

Культура центрне юсама май килнинче вырӑнти ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Н.П. Александров тӳпи пысӑк тесе район ертӳҫи ӑна Тав хучӗпе чысланӑ. Ара, вырӑнти хуҫа тӑрӑшнипе ҫурта юсассине ял тӑрӑхӗсене комплекслӑ тата комплектлӑ тӑвассин программине кӗме пултарнӑ. Ҫапла вара республика 812,4 пин тенкӗ уйӑрса панӑ, районтан — 1,3 миллиона яхӑн.

Ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Н.П. Александров та парӑмра юлман. Вӑл кульутра ҫуртне 50 ҫул каялла туса лартнӑ ҫынна, лешӗ ун чухне колхоз ертӳҫинче тӑрӑшнӑ, А.П. Петрова Тав хучӗпе палӑртнӑ. Ҫурта ун чух нимелле хӑпартнӑ иккен.

Ҫывӑх вӑхӑтра шетмӗпуҫсене ҫӗнӗ оборудовани туянма укҫа парасса шанаҫҫӗ. Район администрацийӗн культура пайӗн пуҫлӑхӗ Е.Г. Чернова каланӑ тӑрӑх, юсанӑ хыҫҫӑн укҫа уйӑрмалла. Маларах ҫав тӗллевӗллӗ сертификата Москакассинчи, Йӳҫкассинчи культура центрӗ тата районти культурӑпа кану центрӗсем тивӗҫнӗ.

Малалла...

Ҫӗнӗ эйпеҫсен кӗперӗ

Елчӗк районӗнчи Лаш Таяпа ял тӑрӑхӗн сайчӗ Ҫӗнӗ Эйпеҫ ҫыннисем туслӑ пурӑннине пӗлтерет. Вӗсем уявра савӑнма та, яла тирпей-илем кӗртме те пӗлеҫҫӗ.

Нумаях пулмасть ҫӗнӗ эйпеҫсем кивӗ, юхӑннӑ шкул кирпӗчӗсене сӳтсе ҫулсене сарнӑ. Халӗ унта урапасем лачакара кӗрсе лармаҫҫӗ.

Иртнӗ эрнере вӗсем ҫырма урлӑ каҫмашкӑн кӗпер ӑсталанӑ. Ку кӗпер ял хӗрринче вырнаҫнӑ. Ҫитес ҫул выльӑх-чӗрлӗхе уй-хире хӑваласа тухма ҫӑмӑлрах пулӗ.

Пуҫлӑх мӗнле пулнинчен ӗҫ епле пурнӑҫланасси нумай килет. Ял старости Геннадий Туманов ӗҫе йӗркелеме пӗлет.

Тепӗр клубсем уйӑхра пӗрре уҫӑлса хупӑннӑ вӑхӑтра хӑш-пӗр ҫӗртисем ӗҫлеҫҫӗ, ял халӑхне пӗр ҫӗре пухма май шыраҫҫӗ.

Муркаш районӗнчи Тренялӗнчи культура учрежденине кӗрекен Вӑрманкас ял клубӗнче «Ӑстаҫӑсем» пӗрлешӳ ӗҫлет. Пушӑ вӑхӑтра ял хӗрарӑмӗсем клуба пуҫтарӑнса тем те пӗр ҫыхаҫҫӗ иккен. Хӑшӗсем йӗппе ҫыхаҫҫӗ, теприсем — ҫекӗлпе. «Вӗсене мӑнукӗсем, тӑванӗсем валли хитре япала ҫыхас килни, пӗр-пӗрин опычӗпе паллашас килни пӗрлештерет», — тесе пӗлтерет Илйинка ял тӑрӑхӗ. Клуба пухӑнакансене Шашкарти ял вулавӑшӗн ертӳҫи Г.М. Корнеева ҫӗнӗ эрешсем ҫыхма вӗрентет иккен.

Иртнӗ уйӑхӑн вӗҫӗнче ал ӗҫӗсен куравне йӗркеленӗ. Паян вара черетлӗ курав йӗркелеме палӑртнӑ.

Сӑнсем (10)